Πλήθος ντοκιμαντέρ προβάλλονται και φέτος στο φεστιβάλ Sundance στη Γιούτα, με πολλά εξ αυτών να κλέβουν τις εντυπώσεις. Μετά τον σάλο που προκλήθηκε με το ντοκιμαντέρ για τον Michael Jackson και τις ανάρμοστες σχέσεις του με μικρά παιδιά, τώρα είδηση στα ξένα δίκτυα γίνεται και το ντοκιμαντέρ «Apollo 11» για τη διαστημική πτήση που προσεδάφισε τους πρώτους δύο ανθρώπους στη Σελήνη.

Οι κριτικές είναι διθυραμβικές καθώς το ντοκιμαντέρ προβάλλει έναν κρυμμένο θησαυρό: πλάνα που δεν έχουμε δει ποτέ από όλα τα στάδια της επιχείρησης!

Η ταινία έχει χαρακτηριστεί «αριστοτεχνική δουλειά αρχειακής έρευνας» με εικόνες άγνωστες έως τώρα, αλλά και χιλιάδες ώρες ηχογραφήσεων με υπαλλήλους της NASA να μιλούν για την αποστολή.

Παράλληλα είναι και ένα ντοκιμαντέρ που δεν θυμίζει σε τίποτε τα κλασικά του είδους. Διαρκεί 93 λεπτά και δεν περιλαμβάνει καθόλου voice-overs, αντίθετα ο σκηνοθέτης Todd Douglas Miller βασίζεται καθαρά στην εικόνα.

«Το αποκαλούμε η Δουνκέρκη του διαστήματος για πλάκα, ωστόσο είναι καλός ο παραλληλισμός για το αφηγηματικό στιλ καθώς το ντοκιμαντέρ σε πετάει ξαφνικά μέσα στην αποστολή, ακριβώς πριν αυτή ξεκινήσει και ολοκληρώνεται με την επιστροφή των αστροναυτών στο σπίτι» δήλωσε ο Miller στο collectSPACE, προσθέτοντας ότι πρόκειται για μία εμπειρία «άμεσου κινηματογράφου».

Το Apollo 11 καλύπτει τα γεγονότα από τη στιγμή της επιβίβασης στο διαστημικό σκάφος μέχρι την επιστροφή και την υποδοχή στο Σικάγο.

Και μπορεί η ιστορία και οι εικόνες να είναι πολύ γνώριμα για τους λάτρεις του διαστήματος και της ιστορίας, ωστόσο αυτό που έχει ενθουσιάσει τους κριτικούς είναι ο τρόπος με τον οποίο αποκαταστάθηκε το αρχειακό υλικό.

Ο Miller και η ομάδα του ψηφιοποίησαν το αρχικό φιλμ που βρέθηκε στα Εθνικά Αρχεία καθώς και 11.000 ώρες ηχογραφήσεων της NASA.Έκαναν τέτοια εξαιρετική δουλειά που έφτασαν την ανάλυση στα 8Κ, με τον Miller να χαρακτηρίζει το αποτέλεσμα ως «την υψηλότερης ποιότητας ψηφιακή συλλογή του Apollo 11 που υπάρχει».

Το τελικό αποτέλεσμα λέγεται ότι είναι τόσο εντυπωσιακό, που η καθαρότητα της εικόνας κόβει την ανάσα. Το Indiewire γράφει: «Το σώμα σας θα αντιδράσει πριν ο εγκέφαλός σας βρει τον χρόνο να επεξεργαστεί γιατί ξαφνικά σας καταλαμβάνει η τεράστια σημασία αυτού που σημαίνει να φεύγεις από τη Γη και να προσγειώνεσαι κάπου αλλού».

Ή όπως αναφέρει η New York Post: «Η εικόνα είναι, σε κάποια σημεία, τόσο καθαρή (πώς φαίνονται τα χαρτιά των σάντουιτς στο γραφείο της αποστολής) που θα μπορούσε να έχει γυριστεί την περασμένη εβδομάδα!».

Ως συγκλονιστικός περιγράφεται επίσης ο τρόπος που χρησιμοποιήθηκαν τα ηχογραφημένα αποσπάσματα των υπαλλήλων της NASA. Είναι τα λόγια τους την ώρα που η αποστολή ήταν σε εξέλιξη. Ο Miller και η ομάδα του έκαναν εξαιρετική δουλειά ταιριάζοντας τις ηχογραφήσεις με την εικόνα για την οποία συζητάνε, κάνοντας ακόμα πιο ανθρώπινη αυτή την ιστορική στιγμή καθώς γινόμαστε μάρτυρες της ατμόσφαιρας, της έντασης αλλά και της συντροφικότητας που επικρατούσε στον θάλαμο ελέγχου.

Μάλιστα είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό που σημειώνουν οι κριτικοί: ότι αυτό που πραγματικά σε συνεπαίρνει στο ντοκιμαντέρ είναι ότι σε φέρνει σε επαφή με όσα διαδραματίστηκαν στη Γη για να καταφέρουμε να φτάσουμε στη Σελήνη, καθώς τα πλάνα της προσελήνωσης είναι ούτως η άλλως καταγεγραμμένα στον εγκέφαλο των ανθρώπων.

Λίγα λόγια την ιστορική αποστολή
Αρχηγός της ιστορικής αποστολής ήταν ο Νηλ Άρμστρονγκ και μαζί του είχε τον πιλότο Μπαζ Όλντριν. Οι δύο Αμερικανοί αστροναύτες προσεδάφισαν τη σεληνάκατο Eagle στις 20 Ιουλίου του 1969, στις 20:18 UTC. Έξι ώρες μετά την προσελήνωση, στις 21 Ιουλίου και ώρα 02:56:15 UTC, ο Άρμστρονγκ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στην επιφάνεια της Σελήνης. Ο Όλντριν τον συνόδεψε περίπου 20 λεπτά αργότερα. Πέρασαν μαζί περίπου 2 ώρες και ένα τέταρτο έξω από το διαστημικό σκάφος και συνέλεξαν 21,5 κιλά σεληνιακού υλικού για να επιστρέψουν στη Γη. Ενώ βρίσκονταν στην επιφάνεια της Σελήνης, ο Μάικλ Κόλινς οδηγούσε μόνος του το όχημα διακυβέρνησης Columbia σε σεληνιακή τροχιά. Ο Άρμστρονγκ και ο Όλντριν πέρασαν σχεδόν μία ημέρα στη σεληνιακή επιφάνεια προτού επανέλθουν στο Columbia σε σεληνιακή τροχιά.

Το Απόλλων 11 εκτοξεύτηκε με έναν πύραυλο Saturn V από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στο νησί Μέριτ στη Φλόριντα, στις 16 Ιουλίου, και ήταν η πέμπτη επανδρωμένη αποστολή του προγράμματος Απόλλων της NASA. Το διαστημικό σκάφος Απόλλων είχε τρία μέρη: ένα όχημα διακυβέρνησης (CM) με καμπίνα για τους τρεις αστροναύτες, και ήταν το μόνο μέρος που επέστρεψε στη Γη, ένα υπηρεσιακό σκάφος (SM), το οποίο υποστήριζε το όχημα διακυβέρνησης με πρόωση, ηλεκτρική ενέργεια, οξυγόνο και νερό, και τη σεληνάκατο (LM) που είχε δύο επίπεδα -ένα χαμηλότερο για την προσελήνωση και ένα πιο πάνω για να θέσει τους αστροναύτες πίσω σε σεληνιακή τροχιά.

Αφού τέθηκαν στη σωστή κατεύθυνση προς τη Σελήνη από τον Saturn V, οι αστροναύτες αποκόλλησαν το διαστημικό σκάφος από τον πύραυλο και ταξίδεψαν για τρεις ημέρες έως ότου μπήκαν σε σεληνιακή τροχιά. Τότε ο Άρμστρονγκ και ο Όλντριν μεταφέρθηκαν στη σεληνάκατο Eagle και προσεληνώθηκαν. Έμειναν συνολικά περίπου 21,5 ώρες στην επιφάνεια της Σελήνης. Οι αστροναύτες χρησιμοποίησαν το ανώτερο επίπεδο του Eagle για να απομακρυνθούν από την επιφάνεια της Σελήνης και να ενωθούν πάλι με τον Κόλινς στο όχημα διακυβέρνησης. Εγκατέλειψαν το Eagle προτού εκτελέσουν τους ελιγμούς που τους έβγαλαν από τη σεληνιακή τροχιά και τους έθεσαν σε τροχιά με προορισμό τη Γη.

Η προσελήνωση μεταδόθηκε ζωντανά στην τηλεόραση παγκοσμίως. Ο Άρμστρονγκ πάτησε πάνω στην επιφάνεια της Σελήνης και περιέγραψε το γεγονός με την ιστορική ατάκα: «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα».

Η πρώτη πράξη του Άρμστρονγκ ήταν να συλλέξει δείγματα σεληνιακού βράχου και να τα αποθηκεύσει στο Eagle, για την περίπτωση που απαιτηθεί ταχύτατη εγκατάλειψη της Σελήνης. Δεν απαιτήθηκε. Με τον Όλντριν πέρασαν λίγα λεπτά πειραματιζόμενοι με τη σεληνιακή βαρύτητα και μετά εγκατέστησαν την τηλεοπτική κάμερα που θα αναμετάδιδε κάθε κίνησή τους, για να παραμείνει για πάντα στην επιφάνεια μετά την αναχώρησή τους. Τα πρώτα βήματα στη Σελήνη μεταδόθηκαν ζωντανά στη Γη, μέσω μίας κάμερας που υπήρχε στο εξωτερικό της σεληνακάτου, και υπολογίζεται ότι τα παρακολούθησαν 600.000.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.

Τοποθέτησαν επίσης στη Σελήνη μία πλακέτα που έγραφε: «Στο σημείο αυτό, άνθρωποι από τον πλανήτη Γη έφθασαν για πρώτη φορά στη Σελήνη, Ιούλιος 1969 μ.Χ. Ήλθαμε εν ειρήνη, εν ονόματι ολόκληρης της ανθρωπότητας» και από κάτω είχε τα ονόματα και τις υπογραφές των τριών αστροναυτών του Απόλλων 11 και του προέδρου Νίξον.

Οι αστροναύτες τοποθέτησαν επίσης στην επιφάνεια της Σελήνης μία σημαία των Ηνωμένων Πολιτειών και έναν μικρό δίσκο από σιλικόνη στον οποίο είναι καταγεγραμμένα, με μικροσκοπικούς χαρακτήρες, μηνύματα από 72 αρχηγούς κρατών και τον Πάπα καθώς και δηλώσεις για τη διαστημική εξερεύνηση των προέδρων Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι και Λύντον Τζόνσον. Άφησαν, όμως, και κάτι άλλο: τα παράσημα των νεκρών του Διαστήματος. Είναι οι Βίρτζιλ Γκρίσομ, Έντουαρντ Γουάιτ και Ρότζερ Τσάφι του Απόλλων 1 καθώς και δύο Σοβιετικοί: ο Βλαντίμιρ Κομαρόφ, ο οποίος έχασε τη ζωή του το 1967 στο Σογιούζ 1, και ο πρώτος αστροναύτης, ο Γιούρι Γκαγκάριν, που έχασε τη ζωή του σε αεροπορικό δυστύχημα το 1968. Τα παράσημα των Σοβιετικών είχε λάβει πριν από την αποστολή ο Φρανκ Μπόρμαν του Απόλλων 8, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Ε.Σ.Σ.Δ.

Οι δύο αστροναύτες δεν έπαψαν να φωτογραφίζονται. Παραδόξως, στην πλειονότητα των ιστορικών φωτογραφιών εμφανίζεται ο δεύτερος άνθρωπος στη Σελήνη, ο Όλντριν, απλώς και μόνο γιατί την κάμερα κρατούσε σχεδόν συνεχώς ο Άρμστρονγκ.

Δύο ώρες μετά την έναρξη του σεληνιακού περιπάτου, ο Όλντριν επέστρεψε στο Eagle και άρχισε τη διαδικασία αποσελήνωσης. Από μόνη της ήταν μία ιστορική στιγμή, καθώς ήταν η πρώτη φορά που ανθρώπινο κατασκεύασμα εκτοξεύεται από άλλο ουράνιο σώμα. Μισή ώρα αργότερα τον ακολούθησε ο Άρμστρονγκ, αφήνοντας, όπως και ο Όλντριν, δύο τελευταία ενθύμια στην επιφάνεια του δορυφόρου: τα βαριά παπούτσια που έφερε κατά τη διάρκεια του περιπάτου και τα εκατοντάδες αποτυπώματα των βημάτων του. Επί 7 ώρες οι δύο αστροναύτες επιχείρησαν να κοιμηθούν, αλλά το παγωμένο και στενόχωρο Eagle δεν προσφερόταν για ξεκούραση. Τελικώς, στις 17.54 UTC, της 21ης Ιουλίου, ύστερα από συνολική παραμονή 21 ωρών και 36 λεπτών στην επιφάνεια της Σελήνης, ο κύριος κινητήρας του Eagle πυροδοτήθηκε και το άνω τμήμα της ακάτου εκτοξεύτηκε στο Διάστημα.

Από τη στιγμή της εκτόξευσης, ο Μάικλ Κόλινς, που επί ώρες περίμενε υπομονετικά στο Columbia, κοίταζε με αγωνία από τα παράθυρα. Λίγα λεπτά αργότερα διέκρινε μία λάμψη: ήταν το χρυσό μονωτικό περίβλημα του Eagle που λαμπύριζε στον Ήλιο, καθώς η άκατος τον πλησίαζε. Στο σημείο αυτό, εξομολογήθηκε αργότερα, πίστεψε για πρώτη ίσως φορά ότι οι τρεις έχουν σημαντικές πιθανότητες να επιστρέψουν σώοι και αβλαβείς στη Γη.

Μετά τη σύνδεση των δύο οχημάτων, αλλά πριν περάσουν από τη θυρίδα στο Columbia, οι Άρμστρονγκ και Όλντριν αφιέρωσαν αρκετή ώρα στον προσεκτικό καθαρισμό των στολών τους. Ήταν το πρώτο στάδιο μιας μακράς προληπτικής διαδικασίας απολύμανσης, λόγω του τότε φόβου για τυχόν μεταφορά από τη Σελήνη στη Γη αγνώστων μικροβίων. Το ταξίδι της επιστροφής, πρώτο στάδιο του οποίου ήταν η απελευθέρωση του Eagle, εξελίχθηκε χωρίς το παραμικρό απρόοπτο και, στις 16.50 UTC της 24ης Ιουλίου, το Columbia προσθαλασσώθηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό, κοντά στη νήσο Ουέηκ, 13 μίλια από το αεροπλανοφόρο Χόρνετ, στο οποίο επέβαινε και ο ίδιος ο πρόεδρος Νίξον.

Ο θαλαμίσκος προσθαλασσώθηκε μάλιστα ανεστραμμένος, αλλά οι πνευστοί πλωτήρες του τον επανέφεραν αμέσως στην ορθή θέση. Στο σημείο αυτό άρχισε μία νέα οδύσσεια για το πλήρωμα, μία περιπέτεια με διάρκεια μεγαλύτερη και από το ταξίδι τους.

Ο αυτοδύτης του αεροπλανοφόρου Χόρνετ, που πρώτος προσέγγισε την άκατο, ψέκασε αμέσως το διαστημόπλοιο με ειδικό μικροβιοκτόνο υγρό και παρέδωσε στους αστροναύτες ειδικές μονωτικές στολές, ίδιες με εκείνη που έφερε και ο ίδιος. Στη συνέχεια οι τρεις μεταφέρθηκαν με πνευστή λέμβο, η οποία επίσης ψεκάστηκε, σε ελικόπτερο και με αυτό στο αεροπλανοφόρο και αμέσως κλείστηκαν σε ειδικό θάλαμο απομόνωσης με μοναδικό σύντροφο έναν γιατρό. Όταν το αεροπλανοφόρο έφθασε στη Χονολουλού, ο θάλαμος τοποθετήθηκε σε αεροσκάφος και μεταφέρθηκε στο Χιούστον, όπου οι τρεις, μαζί με δύο γιατρούς, κλείστηκαν εκ νέου σε έναν κάπως πιο ευρύχωρο θάλαμο καραντίνας, όπου παρέμειναν επί τρεις εβδομάδες, κατά τη διάρκεια των οποίων υποβλήθηκαν σε λεπτομερείς ιατρικές εξετάσεις.

Τελικώς, στις 10 Αυγούστου, οι ειδικοί αποφάνθηκαν ότι στο Columbia και στο πλήρωμά του δεν υπήρχαν μικροβιολογικοί λαθρεπιβάτες. Για τον Νηλ Άρμστρονγκ, τον Μπαζ Όλντριν και τον Μάικλ Κόλινς η αποστολή είχε τελειώσει!

Με πληροφορίες από Wikipedia