Δυστυχώς ζούμε σε μία εποχή που όταν κάποιος μας ρωτήσει ποιες είναι οι χειρότερες τρομοκρατικές επιθέσεις που μας έρχονται στο μυαλό, θα του απαντήσουμε εύκολα δίνοντας τουλάχιστον πέντε παραδείγματα. Μέσα σε αυτά τα πέντε είναι δύσκολο να μην είναι η επίθεση που εξαπέλυσε ο Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ στο νησί Ουτόγια της Νορβηγίας στις 22 Ιουλίου του 2011. Στην επίθεση σκοτώθηκαν συνολικά 77 άνθρωποι, κυρίως έφηβοι, και ήταν η φονικότερη σε αυτή τη φιλήσυχη χώρα, από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Κάθε πτυχή της επίθεσης, κάθε λεπτομέρεια, κάθε βήμα αυτού του μανιακού ακροδεξιού στο νησί Ουτόγια προκαλούν φρίκη. Η εικόνα της ειδυλλιακής κατασκήνωσης στο νησί, ο ακροδεξιός να πυροβολεί κατά ριπάς, η αγωνία των παιδιών να κρυφτούν, να σωθούν, να ζήσουν…
Τέτοιες ιστορίες σπανίως ξεφεύγουν από τους κινηματογραφιστές. Το 2018 κυκλοφόρησε στο Netflix την ταινία «22 July» του υποψηφίου για Όσκαρ σκηνοθέτη Paul Greengrass (Captain Phillips, United 93). Η ταινία αφηγείται την αληθινή ιστορία από τη ματιά ενός επιζώντα και μέσω αυτού τη διαδρομή μίας ολόκληρης χώρας προς την επούλωση.
Με τον ίδιο ακριβώς τίτλο «22 July» δημιουργήθηκε και μία σειρά που περιγράφει πώς οι πολίτες της Νορβηγίας αντέδρασαν στην φριχτή επίθεση του Μπρέιβικ. Η σειρά χωρίζεται σε έξι επεισόδια και προβληθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο σουηδικό Φεστιβάλ του Goteburg. Όπως έγινε γνωστό, τα δικαιώματα για τη διεθνή προβολή πουλήθηκαν αμέσως.
Τι έγινε την 22α Ιουλίου
Όλα ξεκίνησαν το μεσημέρι εκείνης της ημέρας . Στις 15:26 τοπική ώρα, μία βόμβα εξερράγη στο κέντρο του Όσλο κοντά σε κυβερνητικά κτίρια και το πρωθυπουργικό γραφείο. Από την πολύ ισχυρή έκρηξη σκοτώθηκαν 8 άτομα και περισσότερα από 200 τραυματίστηκαν. Τα τρένα σταμάτησαν να λειτουργούν και η αστυνομία ζήτησε από τους πολίτες να μην πηγαίνουν προς το κέντρο της πόλης γιατί έψαχνε και για άλλες βόμβες. Μόνο που ο δράστης, ο ακροδεξιός εξτρεμιστής Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ είχε άλλα σχέδια…
Στις 17:26, ακριβώς δύο ώρες μετά την έκρηξη της βόμβας στο Όσλο, ο Μπρέιβικ, ντυμένος αστυνομικός, μπήκε στην κατασκήνωση της νεολαίας του κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος στο νησί Ουτόγια και άρχισε να πυροβολεί αδιακρίτως. Στην επίθεση αυτή σκοτώθηκαν 69 άτομα, κυρίως έφηβοι, και πάνω από 100 τραυματίστηκαν.
Η πρώτη σκέψη όλων ήταν ότι πίσω από τις επιθέσεις ήταν οργανώσεις φανατικών ισλαμιστών, λόγω της παρουσίας στρατευμάτων της Νορβηγίας στο Αφγανιστάν, αλλά και της εμπλοκής της χώρας στον πόλεμο της Λιβύης.
Ωστόσο ο δράστης είχε παραμείνει στο νησί και συνελήφθη. Ήταν ο 32χρονος Νορβηγός Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ.
Την ημέρα των επιθέσεων, ο Μπρέιβικ δημοσιοποίησε ηλεκτρονικά μια συλλογή κειμένων με τίτλο «2083: Ευρωπαϊκή Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας», περιγράφοντας την ακροδεξιά ιδεολογία του. Σε αυτά, περιγράφει μια κοσμοθεωρία που περιλαμβάνει την ισλαμοφοβία και την υποστήριξη στον «ακροδεξιό Σιωνισμό». Ο Μπρέιβικ υποστήριξε πως το βασικό κίνητρο για τις άγριες δολοφονίες στις οποίες προέβη ήταν ηευρύτερη δημοσιοποίηση του συγκεκριμένου μανιφέστου στο κοινό!
Το δικαστήριο διόρισε δύο ομάδες για να εξετάσουν ψυχολογικά τον Μπρέιβικ πριν από τη δίκη. Η πρώτη έκθεση των ψυχιάτρων διέγνωσε στον Μπρέιβικ παρανοϊκή σχιζοφρένεια. Αντίθετα, η δεύτερη ψυχιατρική αξιολόγηση, η οποία ανατέθηκε μετά από εκτεταμένες επικρίσεις ειδικών πάνω στην πρώτη έκθεση και δημοσιεύθηκε μία εβδομάδα πριν από τη δίκη, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Μπρέιβικ δεν υπήρξε ψυχωτικός, ούτε κατά τη διάρκεια των επιθέσεων ούτε κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης. Αντίθετα, διαγνώστηκε ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας.
Η δίκη του ξεκίνησε στις 16 Απριλίου 2012 και ολοκληρώθηκε, με την απολογία του, στις 22 Ιουνίου του 2012. Στις 24 Αυγούστου 2012 το Επαρχιακό Δικαστήριο του Όσλο εξέδωσε την απόφασή του σύμφωνα με την οποία ο Μπρέιβικ κρίθηκε υγιής ψυχικά και ένοχος για τη δολοφονία 77 ανθρώπων.
Καταδικάστηκε σε 21 χρόνια φυλάκισης με τη μορφή προληπτικής κράτησης, σύμφωνα με την οποία θα εκτίσει την ελάχιστη υποχρεωτική 10ετή φυλάκιση, με περαιτέρω δυνατότητα επέκτασης της κράτησης για όσο διάστημα θεωρείται «κίνδυνος για την κοινωνία», κάτι που σημαίνει πως, πιθανότατα, θα παραμείνει στη φυλακή για το υπόλοιπο της ζωής του. Αυτή ήταν και η μέγιστη δυνατή ποινή στη Νορβηγία. Ο Μπρέιβικ ανακοίνωσε ότι δεν αναγνωρίζει τη νομιμότητα του δικαστηρίου και, ως εκ τούτου, δεν αποδέχεται την απόφαση του. Σήμερα παραμένει κρατούμενος στις φυλακές υψίστης ασφαλείας Skien.
Δείτε εδώ το πλήρες χρονοδιάγραμμα των επιθέσεων του BBC